Suburbanizacja w polskich miastach. Co to jest?

Czym jest suburbanizacja?

Suburbanizacja to etap rozwoju miasta, jednak nie w centrum, a na jego obrzeżach oraz w strefie podmiejskiej. Jest to proces zaplanowany, który sprawia, że peryferyjne obszary aglomeracji stają się równie ważną przestrzenią jak jego ścisłe centrum. W początkowej fazie suburbanizacji przestrzeń podmiejska pełni rolę “sypialni”, której mieszkańcy dojeżdżają stamtąd do pracy i innych miejsc docelowych.

Natomiast centrum powoli zaczyna się wyludniać i znajdują się w nim przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej i budynki administracyjne, biura, sklepy. Migracja mieszkańców na obrzeża miasta podyktowana jest przede wszystkim chęcią zwiększenia jakości życia z dala od tzw. miejskiego zgiełku.

Suburbianizacji nie należy mylić z eksurbanizacją. Pierwsza to proces zaplanowany i przemyślany. Druga dotyczy zjawiska, które jest niekontrolowane i polega na chaotycznym “rozlewaniu się” miasta na obrzeża. Oceniana jest jako negatywne zjawisko. Prowadzi do powstawania izolowanych skupisk bloków i domów.

Czytaj także: Dlaczego ludzie sprzedają mieszkania?

Jakie są przyczyny suburbanizacji?

Suburbanizacja wynika z kilku czynników. Pierwszym jest chęć obniżenia kosztów życia – mieszkania w strefie podmiejskiej są o wiele tańsze niż w ścisłym centrum. Drugi to chęć ucieczki od nadmiaru bodźców, które pojawiają się w mieście oraz zaspokojenie potrzeby kontaktu z przyrodą. Strefa podmiejska to z reguły o wiele większa ilość zieleni dookoła domu czy bloku oraz wolniejsze tempo życia.

W opracowaniu Joanny Małek „Historyczne i współczesne uwarunkowania procesów suburbanizacji jako przyczyna suburbanizacji podana jest także odbudowa i szybki rozwój miast w Polsce po II wojnie światowej. Ponieważ z tego powodu doszło do przeludnienia w centrach, zaczęto budować osiedla robocze, aby ten problem rozwiązać. To właśnie wskazywane jest jako początku suburbanizacji.

Suburbanizacja a ceny mieszkań

Ceny mieszkań nieustannie szaleją i wszystko wskazuje na to, że jest to trend, który szybko nie minie. Dlatego zainteresowanie mieszkaniami na obrzeżach miast jest coraz większe. Swoją szansę w suburbanizacji dostrzegają także deweloperzy, którzy budują inwestycje oddalone od centrum, jednak jednocześnie dobrze z nim skomunikowane i zapewniające niezbędne punkty usługowe na miejscu.

Największą popularnością cieszą się osiedla w pobliżu sklepów, przedszkoli i szkół oraz punktów medycznych, z których można się dostać do centrum w mniej niż 20 minut. Warto jednak zaobserwować, że również w strefach podmiejskich ceny mieszkań stale rosną. Wolniej niż w centrach miast, jednak wysokie stawki z obszarów miejskich niewątpliwie mają też odbicie w strefach podmiejskich.

Czytaj także: Dom pasywny. Co to jest i czy się opłaca?

Problemy i szanse suburbanizacji

Suburbanizacja, tak jak każde zjawisko, niesie za sobą zarówno szanse, jak i problemy. Joanna Małek jako szanse tego zjawiska wskazuje m.in. konkurencyjność cen mieszkań (więcej osób może pozwolić sobie na zakup nieruchomości). Do tego zaletami są zwiększone wpływy do budżetu gminy oraz niższy wskaźnik przestępczości na terenach podmiejskich – zwiększone bezpieczeństwo mieszkańców. Nie do przecenienia jest pozytywny wpływ życia w otoczeniu zieleni.

Jednocześnie problemem staje się negatywny wpływ na środowisko (duża liczba osób codziennie dojeżdżających do pracy), często stanie w korkach, oraz uzależnienie od samochodu. Strefy podmiejskie często nie są dobrze skomunikowane z centrum dla tych osób, które korzystają z komunikacji publicznej. Kolejny problem wskazuje Jan Smutek (w pracy „Wpływ suburbanizacji na budżety gmin w strefie oddziaływania wielkich miast w Polsce”), czyli ubożenie centrów miast przez przenoszenie się na peryferyjne obszary miasta przede wszystkim bardziej zamożnych rodzin.

Trzeba także zaznaczyć, że suburbanizacja to rozbudowa infrastruktury miejskiej poza centrum. Ponieważ gęstość zaludnienia jest mniejsza niż w mieście, rośnie koszt utrzymania całej infrastruktury (w tym sieci wodno-kanalizacyjnych i gazowych).

Czy suburbanizacja jest pozytywnym zjawiskiem?

Na pewno jest zjawiskiem, którego nie da się powstrzymać. Rosnące ceny w miastach oraz niedostępność atrakcyjnych gruntów inwestycyjnych sprawiają, że ludzie muszą szukać innych lokalizacji. Suburbanizacja sprawia, że na mapach pojawia się coraz więcej miast-sypialni.

Chociaż jest taniej, to często są to osiedla zaprojektowane w nie do końca przemyślany sposób. Powoduje to nieład przestrzenny. Z drugiej strony to szansa dla tych osób, których nie byłoby stać na mieszkanie w centrum oraz łatwość w przeniesieniu się poza miasto. Suburbanizację można łatwo zaobserwować w każdym większym mieście w Polsce: Warszawie, Krakowie, Białymstoku, Poznaniu czy Olsztynie.

Czytaj także: Ile mieszkań brakuje w Polsce?